Recykling metali szlachetnych - GOZ zwiększa konkurencyjność polskich firm

Zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności

Niższe koszty to jeden z kluczowych aspektów przemawiających za wprowadzeniem GOZ. Aktualnie w Polsce w stosunku do niektórych producentów stosowana jest tzw. rozszerzona odpowiedzialność producenta (EPR). Polega ona na tym, że producenci np. sprzętu elektronicznego mają obowiązek zbierać i zagospodarowywać odpady, w które z czasem zmieniły się wyprodukowane przez nich wyroby. Dla nich to dodatkowy koszt - pokryć trzeba koszty odbioru urządzeń od klienta, a także nawiązać współpracę z firmami specjalizującymi się w utylizacji odpadów.

GOZ wymusza na firmach zajmujących się produkcją zmianę sposobu myślenia o produkcie. Jak podkreślają specjaliści, niemal 80 proc. wpływu, jaki gotowy wyrób będzie miał na środowisko, ma swoje źródło już na etapie projektowania. Aby zminimalizować koszty obsługi odpadów, przedsiębiorcy stosują rozwiązania, dzięki którym możliwe jest odzyskanie dużej części surowców.

Zmiana myślenia o produkcie wpływa korzystnie nie tylko na finanse firm, ale również na wielkość odpadów. Według danych GUS w 2017 r. w Polsce wytworzono 126 mln ton odpadów, ale jedynie 12 mln ton stanowiły odpady komunalne - reszta to pozostałości po działaniu zakładów przemysłowych i produkcyjnych.


Nieograniczony dostęp do surowców

Model GOZ, którego ważną częścią jest skup metali szlachetnych i recykling złomu, pozwala uniezależnić się od zagranicznych dostawców surowców w tym coraz istotniejszych metali ziem rzadkich. Dla polskich firm oznacza to możliwość prowadzenia produkcji nawet w czasach globalnych problemów z dostępem do poszczególnych materiałów. Pamiętać trzeba zarówno o kurczących się zasobach naturalnych, jak i tym, że często są one wykorzystywane jako element walki politycznej.

W 2010 r. Chiny, które posiadają największe zasoby metali ziem rzadkich, wprowadziły ograniczenia w ich eksporcie. W efekcie przemysł elektroniczny musiał zmierzyć się z potężnymi brakami surowców niezbędnych w procesie produkcyjnym. Ponieważ system GOZ zakłada odzyskiwanie surowców, w praktyce prowadzi do uniezależnienia się w dużym stopniu od zewnętrznych dostawców i sytuacji na światowym rynku.

Wtórne wykorzystanie surowców takich jak metale szlachetne wiąże się ze zwiększeniem nakładów przeznaczanych na działalność badawczo-rozwojową (B+R). Trzeba pamiętać, że współcześnie większość surowców jest odzyskiwana manualnie - wciąż brak jest sprzętu, który zastąpiłby pracę ludzi.

Lepsza rozpoznawalność i wizerunek marki

Aby model GOZ mógł funkcjonować na szeroką skalę, konieczna jest zmiana sposobu myślenia konsumentów. W Polsce z roku na rok coraz więcej osób zwraca uwagę nie tylko na jakość produktu, ale również jego skład i sposób jego wytworzenia. Z różnych badań wynika, że rośnie odsetek osób deklarujących dodawanie do zakupowego koszyka produktów oznaczonych jako wytworzone z poszanowaniem środowiska naturalnego lub dostępnych w opakowaniach biodegradowalnych.

Chociaż zmiana przyzwyczajeń konsumentów to proces rozłożony w czasie, firmy ponoszące dodatkowe wydatki choćby na stworzenie wspomnianych opakowań biodegradowalnych coraz częściej wygrywają walkę o klienta. Inaczej mówiąc, GOZ korzystnie wpływa na konkurencyjność polskich przedsiębiorców. Firmy podejmujące działania, dzięki którym przyczyniają się do rozwoju GOZ, mogą liczyć, że ich produkty będą coraz częściej wygrywać z produktami konkurencji, która nie zwraca takiej uwagi do kwestii ochrony środowiska naturalnego.

Wzmożone zainteresowanie produktami firmy oznacza większe zyski, które można przeznaczyć m.in. na opracowanie i wdrożenie jeszcze lepszego modelu biznesowego. Na światowym rynku istnieją przykłady firm, które już tak robią - to m.in. Dell czy Michelin.

GOZ w Polsce - krajowy program transformacji

Unia Europejska stoi na stanowisku, że GOZ to słuszna koncepcja. Z uwagi jednak na rozbieżności w gospodarkach poszczególnych państw członkowskich, to właśnie na nich spoczywa obowiązek stworzenia krajowych programów transformacji. Jakie działania są podejmowane w Polsce?

W Polsce od kilku lat konsekwentnie wprowadzane są kolejne programy, których celem jest rozwój gospodarki cyrkularnej. We wrześniu 2019 r. rząd przyjął "Mapę drogową GOZ", która - jak można przeczytać na stronie Ministerstwa Rozwoju - ma być drogowskazem dla rozwoju GOZ. Polscy przedsiębiorcy mogą potraktować przygotowaną "Mapę" jako podłoże do dalszych działań. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, które przygotowało tę publikację, podkreśla, że w najbliższych latach priorytetem będzie m.in. wzmocnienie współpracy między przemysłem a sektorem nauki, rozwój rynku surowców wtórnych i rozwój sektora usług.