Nowe przepisy w zakresie gospodarki opakowaniami

Ustawa wprowadza także zmiany, które mają zapewnić większą przejrzystość rynku, ograniczyć funkcjonowanie szarej strefy oraz zapewnić środki finansowe na edukację ekologiczną. Nowe przepisy to również sposób na upowszechnienie opakowań wielokrotnego użytku, co powinno korzystnie wpłynąć na ochronę środowiska poprzez ograniczenie powstawania odpadów. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany wprowadzone nowymi przepisami.

Rejestr przedsiębiorców

Dzięki przepisom nowej ustawy rynek zagospodarowania odpadów opakowaniowych stanie się bardziej transparentny. Marszałek województwa będzie prowadził obowiązkowy rejestr przedsiębiorców, którzy wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach, zajmują się obrotem odpadami opakowaniowymi lub prowadzą ich odzysk lub recykling. Pozwoli to na skutecznie monitorowanie rynku odpadów opakowaniowych i odpowiednio szybkie reagowanie w przypadku wystąpienia nieprawidłowości w ich obrocie.

Nowe rozwiązania dla przedsiębiorców podlegających ustawie

Zmianie uległ również sposób obliczania poziomów odzysku i recyklingu. Wprowadzający produkty w opakowaniach będą rozliczać się za dany rok kalendarzowy w stosunku do masy wprowadzonych do obrotu opakowań w poprzednim roku kalendarzowym.

Dodatkowo, wprowadzający produkty w opakowaniach wielomateriałowych, a także środki niebezpieczne w opakowaniach, w tym środki ochrony roślin, oprócz zapewnienia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu po wspomnianych produktach, będą zobowiązani do zorganizowania systemu zbierania tych odpadów.

Natomiast wprowadzający produkty w opakowaniach o masie do 1 tony zostali zwolnieni z obowiązku zapewnienia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu. Przyjęte rozwiązanie ma na celu zmniejszenie obciążenia małych przedsiębiorców wprowadzających do obrotu stosunkowo niewielkie ilości opakowań. Stanowią oni poniżej 1% udziału w rynku opakowań. Jednak zwolnienie to wymaga dopełnienia odpowiednich formalności związanych z uzyskaniem takiej pomocy.

Każdy z podmiotów wprowadzający produkty w opakowaniach będzie zobowiązany przeznaczać na edukację ekologiczną środki w wysokości 2% wartości netto opakowań wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym, ale tylko w przypadku podjęcia decyzji o samodzielnej realizacji tego obowiązku (możliwe będzie również zlecenie realizacji tego obowiązku organizacji odzysku opakowań na odrębnych zasadach określonych w umowie).

Zmiany w działalności organizacji odzysku opakowań

Organizacje odzysku opakowań będą  musiały uwzględnić do końca 2020 r. oraz w latach następnych, w osiągniętym poziomie łącznego odzysku i recyklingu, docelowo co najmniej 50% odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych. Ma to na celu z jednej strony wsparcie gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, jak i realizację celów wynikających z prawa europejskiego.

Ponadto organizacja odzysku opakowań będzie musiała przeznaczać na publiczne kampanie edukacyjne co najmniej 5% swoich przychodów z przejęcia obowiązków określonych ustawą, w imieniu przedsiębiorców, którzy powierzają jej realizację tych obowiązków.

Możliwość zawierania porozumień

Organizacje samorządu gospodarczego, reprezentujące grupę przedsiębiorców wprowadzających m.in. produkty w opakowaniach wielomateriałowych albo środki niebezpieczne w opakowaniach (w tym środki ochrony roślin),  mogą zawierać porozumienia z marszałkiem województwa w zakresie utworzenia i utrzymania systemu zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych. Porozumienia te będą określać m.in. cele i terminy realizacji zobowiązań, sposób finansowania, podmioty uprawnione do kontroli realizacji obowiązku.

Drugim możliwym rodzajem porozumień przewidzianym w ustawie są porozumienia zawierane z Ministrem Środowiska przez przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach lub w opakowaniach jednostkowych wielokrotnego użytku.

Audyt i kontrola

Ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadza obowiązek przeprowadzania rocznego audytu zewnętrznego, dokonywanego przez akredytowanego weryfikatora środowiskowego. Obowiązek ten dotyczy przedsiębiorców, którzy prowadzą recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych, przetwarzających powyżej 400 Mg odpadów opakowaniowych rocznie, a także przedsiębiorców, którzy eksportują odpady opakowaniowe lub dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy tych odpadów o masie przekraczającej 400 Mg rocznie.

Ponadto wprowadzony został obowiązek przeprowadzania przez marszałków województwa kontroli, co najmniej raz na 3 lata, przedsiębiorców, którzy prowadzą recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych oraz przedsiębiorców eksportujących odpady opakowaniowe lub dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów opakowaniowych.

Ustawa z  13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2013 r. poz. 888) weszła w życie 1 stycznia 2014 r. Nowe przepisy zastąpiły ustawę z 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz część przepisów ustawy z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (w części dotyczącej opakowań).

Nowelizacja ustawy wynikała z konieczności pełnej transpozycji prawa Unii Europejskiej, a dokładnie wdrożenia dodatkowych rozwiązań prawnych ułatwiających osiągnięcie celów określonych w dyrektywie 94/62/WE. Dyrektywą tą Polska, podobnie jak wszystkie kraje członkowskie UE, została zobowiązana do osiągania określonych poziomów dotyczących gospodarowania odpadami opakowaniowymi.